Skierkowski Władysław (1886–1941), ksiądz, folklorysta. Ur. 13 III w Głużku koło Mławy w rodzinie chłopskiej, był synem Jana i Ewy z Woźniaków.
Po ukończeniu szkoły elementarnej w Wojnówce, S. uczył się prywatnie gry na organach prawdopodobnie u tamtejszego organisty Antoniego Nowackiego. W l. 1903–4 był uczniem ks. Eugeniusza Gruberskiego w tajnej szkole organistowskiej działającej przy Tow. Muzycznym w Płocku. Po zdaniu egzaminu eksternistycznego z zakresu czterech klas gimnazjum w r. 1906 został alumnem tamtejszego seminarium duchownego. W latach nauki wspierał go materialnie Zakład Anioła Stróża. Święcenia kapłańskie otrzymał 23 VI 1912. Od 30 IX 1912 był wikarym w Dzierzgowie koło Mławy, dn. 31 VII 1913 objął wikariat w Myszyńcu w centrum Puszczy Zielonej (Myszynieckiej). W czasie pierwszej wojny światowej był kolejno wikarym w Krasnosielcu (od 13 X 1915) i Różanie (od 1 VIII 1917) w pow. makowskim. W tych latach rozwinęło się jego zainteresowanie folklorem tego regionu. Poznał pieśni i zwyczaje miejscowej ludności, z którą w czasie działań wojennych ukrywał się w okolicznych lasach. Wówczas też zaczął zapisywać ustną tradycję «puszczaków».
Od 9 XII 1920 S. był proboszczem w Ciachcinie (pow. płocki), a od maja 1925 w Imielnicy (także pow. płocki). W czasie proboszczowania w Imielnicy założył i prowadził zespół amatorski, który na podstawie zebranych przez S-ego materiałów, odgrywał wesele kurpiowskie. Fundusze z tych występów zasilały budowę nowego kościoła (zakończoną w r. 1935). Opracowane przez S-ego widowisko ze śpiewami i tańcami Wesele na Kurpiach wystawione zostało w marcu 1928 na scenie teatru płockiego w reżyserii Tadeusza Skarżyńskiego; zaprezentowane w Teatrze Ateneum w Warszawie (5 VII – 30 IX t.r.), Wilnie, Poznaniu i in. miastach zyskało sobie ogromną popularność i entuzjastyczne recenzje Tadeusza Boya-Żeleńskiego, Adama Grzymały-Siedleckiego, Wilama Horzycy, Janusza Miketty. Tekst widowiska ukazał się w druku dwukrotnie (Płock 1928 i 1933). Wesele było w r. 1935 prezentowane w Brukseli i Antwerpii w czasie tygodnia Sztuki Ludowej.
S. był członkiem Tow. Naukowego Płockiego (TNP). W r. 1920 jego prezes Aleksander Maciesza, zainteresowany działalnością S-ego, zwrócił się do Adolfa Chybińskiego z prośbą o ocenę zbiorów folklorystycznych S-ego (m.in. ok. 2 tys. pieśni) oraz o pomoc w ich opracowaniu i przygotowaniu do druku. W l. 1928–34 TNP wydało 790 pieśni z melodiami i melodii instrumentalnych, pt. Puszcza kurpiowska w pieśni (z przedmową A. Chybińskiego, Płock 1928 cz. 1 pieśni nr 1–125, 1929 cz. 2 z. 1 , 1933 z. 2 ). Od r. 1926 S. wygłaszał w TNP prelekcje o zwyczajach i pieśniach kurpiowskich, które sam odtwarzał przy fortepianie. Był ponadto autorem artykułów, m.in.: Muzykalność ludu kurpiowskiego („Kwart. Muzycz.” 1933 nr 17/18), O niektórych tańcach kurpiowskich („Pol. Roczn. Muzykologiczny” T. 2: 1936), Zwyczaje i obrzędy pogrzebowe w Puszczy Kurpiowskiej („Głos Mazow.” 1939 nr 68–79, 81–7).
Kurpiowskie zbiory folklorystyczne S-ego były obfitsze i jakościowo lepsze od podobnych zbiorów jego poprzedników, m.in. Oskara Kolberga. S. zamieszczał dane dotyczące informatorów, tempo, za radą Chybińskiego, określał oznaczeniami metronomu J. N. Mälzla; jako pierwszy też utrwalił charakterystyczną manierę zaniku w śpiewie ostatniej sylaby zwrotki. Jednak gwarę pieśni normalizował, intonację i zwłaszcza metro-rytmikę melodii poddał częściowo racjonalizacji zgodnej z regułami muzyki profesjonalnej, co zniekształcało niektóre cechy kurpiowskiego folkloru. Zbiorami S-ego, dzięki A. Chybińskiemu, zainteresował się Karol Szymanowski; jego kompozycje oparte na folklorze kurpiowskim („Sześć pieśni kurpiowskich na chór mieszany a capella”, P. 1929, „Pieśni kurpiowskie” op. 58, 12 pieśni na głos solowy z fortepianem, W. 1934 z. 1, 1935 z. 2, 3, „Pieśń kurpiowska na skrzypce z fortepianem”, Wien 1931) wywołały duże zainteresowanie zbiorami S-ego u wielu kompozytorów polskich w okresie międzywojennym i powojennym (m.in. T. Bairda, S. Kisielewskiego, W. Lutosławskiego, A. Malawskiego, R. Maciejewskiego, K. Serockiego, K. Sikorskiego, A. Szeluto, B. Szabelskiego, Z. Turskiego). Interesował się nimi również węgierski kompozytor B. Bartók. Do zbiorów S-ego często sięgają amatorskie zespoły folklorystyczne. S. był autorem pieśni religijnych na 2, 3 i 4 głosy które pozostały w rękopisie.
W r. 1935 bp płocki Antoni Julian Nowowiejski w dowód uznania mianował S-ego honorowym kanonikiem kolegiaty w Pułtusku. Po wybuchu drugiej wojny światowej S. pozostał na probostwie w Imielnicy. Jego zbiory w czasie okupacji przechowywał brat Jan. Na żądanie Niemców S. napisał opracowanie na temat pochodzenia, zwyczajów i pieśni Kurpiów. Dn. 7 III 1941 wraz z innymi duchownymi w diec. płockiej został aresztowany i osadzony w obozie w Działdowie, gdzie zmarł 20 VIII 1941; prawdopodobnie jego ciało zostało spalone.
W przedsionku kościoła w Imielnicy wmurowana została w r. 1948 tablica pamiątkowa poświęcona S-emu. 50-tą rocznicę wydania Puszczy kurpiowskiej w pieśni przypomniano tablicą pamiątkową, która została odsłonięta w r. 1978 w budynku TNP w Płocku.
Spuścizna rękopiśmienna S-ego znajduje się w archiwum Polskiego Tow. Ludoznawczego we Wrocławiu oraz w Bibliotece im. Zielińskich w Płocku. W r. 1997 ukazał się reprint Puszczy kurpiowskiej w pieśni. Dzieła zebrane, T. 1 (Ostrołęka), ze wstępem Henryka Gadomskiego, który przygotowuje do wydania pozostałe rękopisy pieśni (jako Dzieła zebrane, T. 2) oraz inne prace S-ego (jako Dzieła zebrane, T. 3).
Portret S-ego w zakrystii kościoła paraf. w Imielnicy; – Martyrologium polskiego duchowieństwa rzymskokatolickiego pod okupacją hitlerowską w latach 1939–1945, Z. 2. W. 1977; Słown. Muzyków Pol., II; Słown. Pol. Teologów Katol., VII; – Gadomski H., Władysław Skierkowski (1986–1941), Ostrołęka 1984 (fot.); Jezusek W., Ks. Kanonik Skierkowski Władysław – proboszcz parafii Imielnica, ,,Mies. Pasterski Płocki” T. 38 (42): 1948 nr 7–8 s. 326–9; Stęszewski J., Dlaczego Karol Szymanowski nie skomponował więcej pieśni kurpiowskich, „Muzyka” R. 28: 1983 s. 61–9; tenże, Pieśni kurpiowskie w twórczości Karola Szymanowskiego, w: Karol Szymanowski. Księga Sesji Naukowej poświęconej twórczości Karola Szymanowskiego. Warszawa 23–28 marca 1962, Red. Z. Lissa, W. 1964 s. 275–91; Wozaczyńska A., Pieśni kurpiowskie, ich struktura i charakterystyka w świetle zbiorów Władysława Skierkowskiego, Wr. 1956; – Chybiński A., [rec.] Ks. W. Skierkowski. Puszcza kurpiowska w pieśni, cz. 1, „Kwart. Muzycz.” 1928 nr 1 s. 87; Między kompozytorem i wydawcą. Korespondencja Karola Szymanowskiego z Universal Edition, Oprac. T. Chylińska, Kr. 1978; Staszczak Z., Wykaz zawartości archiwum naukowego Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (1945–1955), „Arch. Etnograficzne” (Wr.) Nr 11: 1955; Żeleński T. Boy, Pisma, W. 1964 XXII 480–2; – Uniw. Pozn., Zakład Muzykologii: Gwizdałówna D., Uwarunkowania sposobów wykorzystywania muzyki ludowej w utworach profesjonalnych. Na przykładzie folkloru muzycznego Puszczy Zielonej, P. 1979 (mszp. pracy magisterskiej). – Mater. Red. PSB: Życiorys Władysława Skierkowskiego, pióra Tadeusza Żebrowskiego.
Jan Stęszewski